3. Positieve sportcultuur
Elke sporter, jong of oud, man of vrouw, moet zich veilig voelen bij de vereniging waar hij of zij sport. Samen met verenigingen, sportbonden en Centrum Veilige Sport Nederland stimuleren we gewenst gedrag en pakken we ongewenst of grensoverschrijdend gedrag in de sport aan. Als KNKV maken we serieus werk van een veilige sportomgeving bij alle verenigingen. Daarbij hebben we jou als bestuurder hard nodig. Help je mee? Hieronder vind je alle informatie die je nodig hebt op een rijtje.
Preventie
4 V’s voor veiligheid
Een veilige sportomgeving, zonder grensoverschrijdend gedrag begint bij een goede basis. De 4 V’s voor veiligheid helpen hierbij. Verenigingen die hier aan voldoen hebben een goed fundament voor een veilige sportomgeving.
Een gedragscode geeft richting aan gewenst gedrag en is dus een belangrijk onderdeel van het verenigingsbeleid rondom sociaal veilig gedrag – van de regels langs de lijn tot het gebruik van social media. Om ervoor te zorgen dat leden, vrijwilligers en anderen op de vereniging weten waar de vereniging voor staat, is het belangrijk om deze gedragscodes helder en goed te communiceren.
Daarnaast gelden zijn binnen de sport gezamenlijk afspraken gemaakt over gedragsregels die gelden voor iedereen binnen de sport, zoals sporters, trainer, coaches en begeleiders, scheidsrechters en officials, en bestuursleden.
Een vertrouwenscontactpersoon is een neutraal aanspreekpunt binnen je vereniging. Hij/zij kan bijvoorbeeld helpen bij incidenten die gaan over grensoverschrijdend gedrag, zoals pesten, intimidatie, agressie en discriminatie. De vertrouwenscontactpersoon biedt een luisterend oor, geeft advies en verwijst door – mocht dat nodig zijn. De vertrouwenscontactpersoon maakt geen beleid en bepaalt niet de inhoud van een gedragscode. Wel kan een vertrouwenscontactpersoon de vereniging helpen bij preventie van grensoverschrijdend gedrag en de implementatie de gedragscode. Bekijk hier meer informatie over de opleiding voor vertrouwenscontactpersoon in de sport.
Een VOG is een verklaring waaruit blijkt dat iemand geen strafblad heeft of dat het strafblad geen bezwaar vormt voor het uitvoeren van een bepaalde taak of functie. Verenigingen kunnen een gratis Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) aanvragen voor verenigingsvrijwilligers die werken met kwetsbare groepen via de regeling gratis VOG. Door hier gebruik van te maken, voorkom je mogelijk risico voor sporters en andere betrokkenen binnen de vereniging.
Trainer-coaches kunnen positief gedrag stimuleren en negatief gedrag voorkomen of bespreken. Het is daarom belangrijk dat trainer-coaches (met in het bijzonder de trainer-coaches die werken met kwetsbare groepen) niet alleen oog hebben voor tactiek en techniek, maar ook voor pedagogiek en integriteit. Via scholingen kunnen de trainer-coaches bij jouw vereniging hier mee over leren.
Vanuit het KNKV hebben wij op de kennisbank per V een stappenplan opgesteld om bestuurders te ondersteunen om te de 4 V’s voor veiligheid te implementeren. Hier staan ook handige tips, tools en goede voorbeelden!
High-5 Stappenplan voor bestuurders
Het High5! Stappenplan helpt sportbestuurders en vrijwilligers die actief zijn binnen de vereniging om snel aan de slag te kunnen gaan met de sociale veiligheid op de vereniging. In vijf stappen leer je meer over hoe je het onderwerp op de bestuursagenda kunt krijgen, waar je moet beginnen, wat de verplichtingen zijn en hoe je praktisch uitvoering kunt geven aan onderwerpen binnen sociale veiligheid.
Wanneer je het High5! Stappenplan hebt doorlopen, voldoe je aan de 4 v's voor veiligheid. Hiermee heb je een mooie basis gelegd voor sociale veiligheid, vanuit waar je het beleid op jouw club kunt door ontwikkelen.
E-learnings over grensoverschrijdend gedrag
Voor bestuurders, trainer/coaches en sporters van verenigingen zijn e-learnings beschikbaar over diverse thema’s. Via de e-learnings kun je iedereen binnen jouw vereniging laagdrempelig bijscholen over bijv. pesten, seksuele intimidatie, discriminatie of financiële integriteit. Dit draagt bij aan preventie van ongewenst gedrag binnen jouw vereniging.
Ondersteuningsmogelijkheden bij sociale veiligheid
Als bestuur wil je werk maken van sociale veiligheid. Via NOC*NSF kun je ondersteuning aanvragen zoals een inspiratiesessie, workshop of een verenigingstraject voor 15 uur. Lees meer over de VOG en de beschikbare ondersteuningstrajecten via deze link.
Tips
- Zorg dat alle vrijwilligers lid zijn van het KNKV
- Registreer trainer/coaches in Sportlink zodat je op de hoogte blijven van de actuele bijscholingen en intervisie
- Check referenties van je vrijwilligers voordat je samenwerking start
- Registreer je VCP in Sportlink voor het VCP-netwerk
- Laat de VCP bij de start van het seizoen langsgaan bij de teams
- Schakel voor advies met het meldpunt Veilige Sport KNKV
En wat als er toch iets gebeurt?
Ondanks alle maatregelen vooraf, kan het natuurlijk dat er iets gebeurt op jouw vereniging. Waar mensen samenkomen, kan ook ongewenst of grensoverschrijdend gedrag plaatsvinden. Het gaat erom hoe je daar mee omgaat en dat je als bestuurder/trainer etc. zorgvuldig en de juiste stappen onderneemt. Als bestuurder ben je verantwoordelijk voor een veilige sportomgeving op jouw vereniging en zorgvuldige omgang met signalen en meldingen.
Wat is grensoverschrijdend gedrag?
Grensoverschrijdend gedrag is elke vorm van handelen en/of nalaten dat als doel en/of gevolg heeft dat de waardigheid en/of veiligheid van één of meerdere personen wordt aangetast. We spreken van grensoverschrijdend gedrag wanneer een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende, sociaal onveilige of kwetsende situatie wordt gecreëerd. De ervaring van de sporter is daarbij leidend. Dit wil zeggen: wat grensoverschrijdend gedrag is, bepaal jij zelf. Voorbeelden van grensoverschrijdend gedrag zijn: pesten, discriminatie, seksuele intimidatie, bedreiging, belediging en mishandeling.
Waar kan je terecht als je iets ervaart of ziet rondom grensoverschrijdend gedrag?
Als je iets ziet of meemaakt dat niet kan of je twijfelt daarover: praat erover of meld het. Dat helpt niet alleen jou, maar ook dat helpt voorkomen dat zoiets mogelijk nog een keer gebeurt. Je kan het bijvoorbeeld terecht bij het bestuur of de vertrouwenscontactpersoon op de vereniging. Daarnaast kun je terecht bij Meldpunt Veilige Sport KNKV - KNKV of Centrum Veilige Sport Nederland.
Meld- en adviespunt Veilige Sport KNKV
Het KNKV heeft een meldpunt Veilige Sport voor haar leden. Sporter, trainers, bestuurder, ouders en vrijwilligers kunnen een melding doen het meldpunt. Bij het meldpunt kun je melding doen van integriteitsschendingen, zoals: pesten, discriminatie, seksuele intimidatie, machtsmisbruik, uitsluiting, machtsmisbruik en verboden middelen gebruik.
Advies
Als bestuurder kun je te maken krijgen met signalen of meldingen van grensoverschrijdend gedrag. In zulke gevallen is het belangrijk dat je zorgvuldig handelt en de juiste stappen onderneemt. Onbedoelde fouten – zoals zelf op onderzoek uit gaan, praten met betrokkenen - kunnen de situatie verergeren of onderzoek verstoren of de veiligheid van betrokkene in gevaar brengen. Vanuit onze expertise en ervaringen denken wij mee met bestuurders over o.a. de vervolgstappen, onrust, privacy betrokkenen, de communicatie bij een incident. Zo zorgen we samen voor een zorgvuldige opvolging en een sociaal veilige sportomgeving.
Contactmogelijkheden
Meldplicht seksuele intimidatie voor bestuurders en begeleiders
Als bestuurder of begeleider van een vereniging ben je verplicht om een melding te maken als je seksuele intimidatie vermoedt. Dat kan bij ons, of het Centrum Veilige Sport. In bepaalde situaties ben je verplicht om melding te doen bij de aanklager in tuchtrecht (ISR). Mocht dat nodig zijn, dan wijzen we je hier op en ondersteunen je hierbij.
Meldpunt Veilige Sport KNKV
Het meldpunt bestaat uit de KNKV-contactpersoon veilige sport Remco Winter en integriteitsmanager Lotte Eising. Wil je een melding doen bij het KNKV? Neem contact op via meldpuntveiligesport@knkv.nl of 026-3035410.